|
अवधूताची बारा लक्षणे आणि अजपा गायत्री |
|
या आठवड्यात दिनांक ११ डिसेंबर २०१९ रोजी श्रीदत्त जयंती साजरी होणार आहे. भगवान दत्तात्रेयांची ओळख ही "देव" म्हणून तर आहेच पण त्याही पेक्षा काकणभर जास्त ती "गुरु" आणि "अवधूत" म्हणून आहे. भारतीय अध्यात्माचा इतिहास अभ्यासला तर या प्रकांड शक्तीच्या अवधूताला सर्वच पंथांच्या आणि परंपरांच्या योगी, साधू, संन्यासी, सिद्ध गणांमध्ये काय मानाचे स्थान होते ते सहज कळण्यासारखे आहे. |
|
Posted On : 09 Dec 2019 |
|
|
भगवान दत्तात्रेयांचा शिवरूपी तेरावा अवतार |
|
महाराष्ट्रात दत्त संप्रदाय असं म्हटलं की पहिले आठवते ती भगवान दत्तात्रेयांची गुरु चरित्रातील परंपरा. अवधुतमुर्ती दत्तात्रेय, श्रीपाद श्रीवल्लभ आणि नृसिंह सरस्वती स्वामी महाराजांच्या लीला सर्वांनाच परिचित आहेत. त्यामानाने कमी परिचित असलेली "षोडश अवतार" परंपराही दत्त संप्रदायात आहे. प. प. वासुदेवानंद सरस्वती स्वामी महाराजांनी या सोळा दत्त अवतारांची ओळख करून देणारी एक संस्कृत रचनाही केलेली आहे. |
|
Posted On : 02 Dec 2019 |
|
|
मनाला मर्यादित ज्ञानाच्या दावणीला बांधू नका |
|
एकदा रामकृष्ण परमहंस त्यांच्या काही शिष्यांबरोबर कोठेसे चालले होते. वाटेत एके ठिकाणी त्यांच्या शिष्यांना एक भिकारी दिसला. एका उकिरड्यावर तो भिकारी फतकल मारून बसला होता. त्याच्या अंगावर धड वस्तेही नव्हती. लोकांनी टाकलेला कचरा दुर्गंधी पसरवत होता. माशा घोंगावत होत्या. त्या उकिरड्यावर टाकलेले शिळे अन्न तो भिकारी मोठ्या आवडीने खात होता. उकीरड्यावरचे कुत्रे मधूनच तो खात असलेल्या अन्नात तोंड घालत होते. त्याचेही त्या भिकाऱ्याला काही सोयरेसुतक नव्हते. एकंदरीत कोणालाही किळस वाटावी आणि त्या भिकाऱ्याची दया वाटावी असे ते चित्र होते. |
|
Posted On : 25 Nov 2019 |
|
|
पर्यावरण स्नेही योगोपासना |
|
आजकाल सर्व सुशिक्षित समाजामध्ये पर्यावरण संरक्षण आणि संवर्धनाचे महत्व ताविषयी जागरूकता आलेली आहे. मग तो प्लास्टिकचा वापर असो किंवा मातीच्या गणेशमूर्ती असोत किंवा फटाके असोत. प्रत्येक पर्यावरण स्नेही आपापल्या परीने छोट्या-छोट्या गोष्टींद्वारे या कार्यास हातभार लावण्याचा प्रयत्न करत आहे. आज त्या दृष्टीने योग, उपासना, अध्यात्म इत्यादी विषयांत गोडी असणाऱ्या साधकांना काही खारीचा वाटा उचलता येईल का ते पाहणार आहोत. |
|
Posted On : 18 Nov 2019 |
|
|
कार्तिक स्वामी जन्माचे लज्जागौरी कनेक्शन |
|
आज त्रिपुरी पौर्णिमा अर्थात कार्तिक पौर्णिमा आहे. आजच्या दिवशी भगवान शंकराने त्रिपुरासुराचा वध केला होता. ती कथा सुप्रसिद्धच आहे. त्यामुळे त्याच्या खोलात जात नाही. आजच्या दिवशी भगवान शंकराची उपासना तर करतातच परंतु त्याचबरोबर कार्तिकस्वामीची उपासना सुद्धा करतात. |
|
Posted On : 12 Nov 2019 |
|
|
हिवाळ्यातील अजपा कुंडलिनी साधना |
|
या वर्षी पाऊस फारच लांबलेला आहे. त्यामुळे ऋतूचक्र काहीसं विस्कळीत झालेलं आहे. हळूहळू थंडीची चाहूल लागेल अशी आशा करूयात. त्याच अनुषंगाने हिवाळ्यात अजपा कुंडलिनी साधना करणाऱ्या योगसाधकांनी काय काळजी घ्यावी त्याबद्दल काही गोष्टी आजच्या या लेखात सांगणार आहे. मुद्दामच हिवाळा सुरु होण्याच्या आगोदर ह्या गोष्टी सांगतोय म्हणजे ज्यांना कराव्याशा वाटतील त्यांना तयारी करायला पुरेसा अवधी मिळेल. |
|
Posted On : 04 Nov 2019 |
|
|
त्याचेच त्या कळाले तो राजहंस एक |
|
भारतीय अध्यात्मशास्त्रात वेगवेगळ्या गद्य आणि पद्य ग्रंथांत हंस पक्षाचे रूपक वापरलेलं आहे. हंस पक्षी हा मुळातच राजबिंडा आहे. पांढरा शुभ्र रंग, काहीशी नाजूक, लवचिक पण भक्कम मान, बहारदार पंख असं त्याचं रूप कोणालाही मोहून टाकेल असंच आहे. प्राचीन भारतीय ऋषीमुनींना आणि योग्यांनाही त्याच्या रूपाचं आकर्षण वाटत आलेलं आहे आणि त्यांनी त्याला अध्यात्मशास्त्रात बेमालूमपणे गुंफलेल आहे. |
|
Posted On : 28 Oct 2019 |
|
|
दिवाळीच्या रात्री कुंडलिनी साधना |
|
भारतीय अध्यात्मशास्त्रात मंत्रमय उपासनेला आत्यंतिक महत्व आहे. मूळ आगम-निगम शास्त्रात उगम असलेळ्या मंत्रशास्त्राचे महत्व ओळखून भगवान शंकराने सात्विक मंत्र आणि योग याची जुंपणी मंत्रयोगात केली. मंत्र म्हटला की त्याचा जप हा ओघाने आलाच आणि जप म्हटलं की त्यांद्वारे मंत्रातील चैतन्याची जागृतीही ओघाने आलीच. हठयोग किंवा राजयोगाच्या तुलनेत मंत्रयोग काहीसा मंदगतीचा मार्ग आहे. त्यामुळेच मंत्राचे जेंव्हा हजारो-लाखो वेळा विधीविधानासाहित उच्चारण करावे तेंव्हा कुठे तो सिद्ध होतो. यात लागणारा वेळ लक्षात घेता प्राचीन योग्यांनी काही असे उपाय शोधून काढले की ज्यांमुळे मंत्रसिद्धी शीघ्रगतीने होण्यास मदत मिळेल. |
|
Posted On : 21 Oct 2019 |
|
|
कुंडलिनी शक्तीत दशमहाविद्यांचे एकीकरण |
|
आठवड्या-दोन-आठवड्यात नवरात्र सुरु होणार आहे. नवरात्र म्हटलं की देवीची विविध रूपांत उपासना ही ओघाने आलीच. शक्ती उपासनेत आदिशक्तीची उपासना दहा स्वरूपांत करण्याची प्रथा पाचीन काळापासून सुरु आहे. ही दहा स्वरूपे कोणती तर काली, तारा, छिन्नमस्ता, षोडशी, भुवनेश्वरी, त्रिपुरभैरवी, धूमावती, बगलामुखी, मातंगी आणि कमला. |
|
Posted On : 16 Sep 2019 |
|
|
हठयोगातील बालविधवा आणि कुलवधू |
|
प्राचीन योगाग्रंथांची खासियत ही आहे की त्यांत योग विज्ञान तर ओतप्रोत भरलेलं आहे परंतु ते अशा भाषेत प्रस्तुत केलेलं आहे की सर्वसामान्य माणसाच्या पकडीत ते सापडू नये. याला गोपनीयता म्हणा किंवा काव्यात्मकता म्हणा किंवा क्लिष्टता म्हणा पण ती योगग्रंथांचा अविभाज्य घटक बनलेली आहे. कुंडलिनी योगमार्गावरून वाटचाल करू इच्छिणाऱ्या साधकाला कधी ना कधी या गुढरम्य भाषेचा सामना करावा लागतो. त्यावेळेस ही भाषा एकतर त्याला स्वतःला एखादं कोडं सोडवल्याप्रमाणे decode करावी लागते किंवा एखाद्या जाणकार माणसाकडून ती समजून घ्यावी लागते. आजच्या या लेखात अशी दोन उदाहरणे पाहुया. |
|
Posted On : 09 Sep 2019 |
|
